استاندارد ایزو ۱۷۰۲۵ (ISO 17025:2017) تحت عنوان “الزامات عمومی برای صلاحیت آزمایشگاه‌ها و کالیبراسیون” یکی از مهم‌ترین استانداردهای بین‌المللی برای آزمایشگاه‌ها است که به ارزیابی و تضمین صلاحیت فنی آزمایشگاه‌ها و کالیبراسیون‌های آن‌ها می‌پردازد. این استاندارد به آزمایشگاه‌ها کمک می‌کند تا کیفیت خدمات خود را ارتقاء داده و اطمینان حاصل کنند که نتایج آزمایش‌ها و کالیبراسیون‌ها دقیق، معتبر و قابل اعتماد هستند.
اهداف استاندارد ایزو ۱۷۰۲۵:۲۰۱۷
هدف اصلی ایزو ۱۷۰۲۵، ارائه یک چارچوب برای ارزیابی و ارتقاء صلاحیت آزمایشگاه‌ها و اطمینان از دقت و صحت نتایج آزمایش‌ها و کالیبراسیون‌ها است. این استاندارد به‌ویژه برای آزمایشگاه‌هایی که در زمینه‌های مختلف صنعتی، تحقیقاتی و علمی فعالیت می‌کنند، ضروری است.
تغییرات عمده در ورژن ۲۰۱۷ ایزو ۱۷۰۲۵
نسخه ۲۰۱۷ استاندارد ایزو ۱۷۰۲۵ تعدادی تغییرات و به‌روزرسانی‌های مهم نسبت به نسخه قبلی (۲۰۱۰) داشت که به شرح زیر هستند:
- ساختار مشابه با استاندارد ایزو ۹۰۰۱:۲۰۱۵
- یکی از بزرگ‌ترین تغییرات در ورژن ۲۰۱۷، تطبیق ساختار استاندارد ایزو ۱۷۰۲۵ با ساختار استاندارد ایزو ۹۰۰۱:۲۰۱۵ است. این تغییر ساختار به آزمایشگاه‌ها کمک می‌کند که سیستم‌های مدیریت کیفیت خود را به‌طور یکپارچه با سایر سیستم‌های مدیریتی مانند ایزو ۹۰۰۱ هماهنگ کنند.
- ارتباط با خطرات و فرصت‌ها
- نسخه جدید ایزو ۱۷۰۲۵ بر شناسایی و مدیریت خطرات و فرصت‌ها تأکید دارد. این رویکرد مشابه با الزامات استاندارد ایزو ۹۰۰۱ است که به آزمایشگاه‌ها کمک می‌کند تا مخاطرات را شناسایی و بر اساس آن‌ها اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه انجام دهند.
- تمرکز بیشتر بر شواهد و نتایج
- این نسخه تأکید بیشتری بر اثبات صلاحیت آزمایشگاه‌ها از طریق شواهد عینی و مستندات دقیق دارد. این به آزمایشگاه‌ها کمک می‌کند که شفافیت بیشتری در فرآیندهای خود ایجاد کنند.
- انعطاف‌پذیری بیشتر در روش‌های آزمایش و کالیبراسیون
- تغییرات در این نسخه به آزمایشگاه‌ها انعطاف بیشتری برای انتخاب روش‌های مناسب آزمایش و کالیبراسیون می‌دهد، به‌ویژه برای شرایط خاص یا روش‌های جدید.
- الزامات مربوط به تأمین کنندگان و مواد مصرفی
- ایزو ۱۷۰۲۵:۲۰۱۷ به تأمین‌کنندگان مواد مصرفی و تجهیزات آزمایشگاهی توجه بیشتری می‌کند. این استاندارد مشخص می‌کند که آزمایشگاه‌ها باید مواد و تجهیزات را از تأمین‌کنندگان معتبر خریداری کنند و کیفیت آن‌ها را کنترل کنند.
اجزای اصلی استاندارد ایزو ۱۷۰۲۵:۲۰۱۷
- سیستم مدیریت کیفیت
- آزمایشگاه‌ها باید یک سیستم مدیریت کیفیت را پیاده‌سازی کنند که شامل شواهد مستند از عملکرد مؤثر، نظارت بر فعالیت‌ها و بهبود مستمر باشد.
- صلاحیت فنی کارکنان
- کارکنان آزمایشگاه‌ها باید دارای صلاحیت‌های فنی و تخصصی لازم برای انجام آزمایش‌ها و کالیبراسیون‌ها باشند. این امر شامل آموزش‌های مداوم و ارزیابی‌های دوره‌ای است.
- برنامه‌ریزی و انجام آزمایش‌ها
- آزمایشگاه‌ها باید فرایندهای آزمایش و کالیبراسیون را به‌طور مؤثر برنامه‌ریزی و اجرا کنند. این فرایندها باید مطابق با روش‌های استاندارد یا روش‌های معتبر و معتبر تعیین شده انجام شود.
- دستگاه‌ها و تجهیزات
- تجهیزات آزمایشگاه باید با دقت و به‌طور منظم کالیبره شده و شرایط عملکرد صحیح آن‌ها تحت نظارت مستمر قرار گیرد. همچنین، آزمایشگاه باید دستورالعمل‌هایی برای نگهداری و تعمیر تجهیزات داشته باشد.
- کنترل شرایط محیطی
- برای اطمینان از دقت نتایج، شرایط محیطی آزمایشگاه (مانند دما، رطوبت و غیره) باید تحت کنترل قرار گیرد.
- پایش و ارزیابی نتایج
- نتایج آزمایش‌ها باید به‌طور منظم ارزیابی و تحلیل شوند تا از دقت و صحت آن‌ها اطمینان حاصل شود.
- اعتبار نتایج آزمایش
- ایزو ۱۷۰۲۵:۲۰۱۷ به‌طور خاص بر معتبر بودن نتایج آزمایش و کالیبراسیون تأکید دارد و برای این منظور، آزمایشگاه‌ها باید از روش‌ها و تجهیزات تأسیس‌شده استفاده کنند و شواهد مستند از صحت نتایج را نگهداری کنند.
مزایای پیاده‌سازی ایزو ۱۷۰۲۵:۲۰۱۷
پیاده‌سازی این استاندارد برای آزمایشگاه‌ها مزایای زیادی به همراه دارد:
- افزایش دقت و صحت نتایج
- اطمینان از دقت بالای نتایج آزمایش‌ها و کالیبراسیون‌ها که برای صنایع و تحقیقات علمی بسیار حیاتی است.
- بهبود اعتبار و اعتماد مشتری
- داشتن گواهینامه ایزو ۱۷۰۲۵ موجب افزایش اعتبار آزمایشگاه در بین مشتریان و همکاران می‌شود و اعتماد به نتایج آن را تقویت می‌کند.
- رعایت الزامات قانونی و مقررات
- بسیاری از صنایع برای انجام آزمایش‌ها و کالیبراسیون‌ها نیاز به آزمایشگاه‌های معتبر دارند که استانداردهای بین‌المللی را رعایت کنند. ایزو ۱۷۰۲۵ کمک می‌کند تا این الزامات را رعایت کرده و از مشکلات قانونی جلوگیری شود.
- بهبود مستمر
- این استاندارد به آزمایشگاه‌ها کمک می‌کند تا با پیاده‌سازی فرآیندهای بهبود مستمر، همیشه در حال بهبود عملکرد خود باشند و از تغییرات جدید علمی و فنی بهره‌برداری کنند.
- افزایش توان رقابتی
- گواهینامه ایزو ۱۷۰۲۵ به عنوان یک مزیت رقابتی در بازار عمل می‌کند و می‌تواند به جذب مشتریان جدید کمک کند.
نتیجه‌گیری: استاندارد ایزو ۱۷۰۲۵ نسخه 2017
استاندارد ایزو ۱۷۰۲۵:۲۰۱۷ یک چارچوب ضروری برای آزمایشگاه‌ها به‌منظور تضمین کیفیت و دقت نتایج آزمایش‌ها و کالیبراسیون‌ها است. با پیاده‌سازی این استاندارد، آزمایشگاه‌ها می‌توانند صلاحیت فنی خود را اثبات کرده و ضمن اطمینان از معتبر بودن نتایج، به بهبود مستمر فرآیندها و خدمات خود بپردازند.
